30 października 1910 mieszkańcy Giżycka (wówczas Lötzen) uroczyście poświęcili krzyż upamiętniający męczeńską śmierć Św. Brunona z Kwerfurtu. Rok wcześniej poświęcono pierwszą w mieście katolicką kaplicę. Krzyż zlokalizowano na wzgórzu, które w świadomości współczesnych funkcjonuje jako „Wzgórze Św. Brunona” – w lokalnej tradycji miejsce przypuszczalnej śmierci misjonarza i jego towarzyszy, ale także cel corocznych procesji i miejsce ekumenicznych spotkań chrześcijan zamieszkujących i odwiedzających Mazury. W ten sposób katolicy i ewangelicy uczcili w Giżycku 900-letnią rocznicę śmierci św. Brunona z Kwerfurtu.

Kim był św. Brunon?!
Urodził się w 974 r. na zamku Querfurt nieopodal Merseburga. Będąc spokrewnionym z dynastią Ludolfingów już w młodości zetknął się z cesarzem Ottonem III. Za jego sprawą udał się do Rzymu, gdzie w 999 r. złożył śluby zakonne i przyjął imię Bonifacy. Kontakt ze środowiskiem benedyktyńskim, a zwłaszcza z św. Romualdem, fascynacja żywotem św. Wojciecha-Adalberta, wszystko to przesądziło o ostatnich 10 latach jego życia. W 1001 r. zaangażował się w zaproponowaną przez Bolesława Chrobrego ideę nowej misji w Prusach. Powstrzymany przez wybuch wojny Bolesława z nowym cesarzem Henrykiem II, ale już jako metropolita misyjny, rozpoczyna swą działalność na Węgrzech. W 1006 r. dotarł do Polski by wkrótce udać się na Ruś, na dwór Włodzimierza Wielkiego, z zadaniem podjęcia misji wśród Pieczyngów. Na dworze Chrobrego pojawił się ponownie zapewne już w 1008 r. z zamiarem urzeczywistnienia kontynuacyjnej misji św. Wojciecha. Z tego okresu pochodzą jego trzy dzieła pisane: Żywot św. Wojciecha, List do cesarza Henryka II i Żywot Pięciu Braci Kamedułów. Św. Brunon stał się pierwszym znanym pisarzem, który nie tylko pisał o Polsce, ale i tworzył w Polsce. To czy z misją udał się na ziemie Prusów, Luciców, czy też na Jaćwież pozostanie zapewne tajemnicą dla kolejnych pokoleń historyków. Według relacji Wiperta, jedynego ocalałego uczestnika wyprawy św. Brunona, biskup i 18 jego towarzyszy zginęło męczeńską śmiercią 9 marca 1009 r. ochrzciwszy uprzednio wodza Nethimera wraz z otoczeniem.
Św. Bruno był rzecznikiem i konsekwentnym realizatorem ottonowskiej wizji zjednoczonej Europy, pojednania między wschodnią i zachodnią cywilizacją, orędownikiem pokoju między narodami. Sam wniósł wielki wkład w ewangelizację narodów i rozwój kultury. Mimo upływu wieków to właśnie idea pojednania między narodami, między wschodem i zachodem, okazała się być najtrwalszym dziedzictwem św. Brunona. Wyrazem tego są szerokie rzesze uczestników corocznego Jarmarku św. Brunona. W tym też duchu mieszkańcy Giżycka i Querfurtu rozwijają swoje partnerstwo, którego symbolicznym ukoronowaniem były wspólne obchody milenijne w 2009 r.

Szkic biograficzny

Thietmar o św. Brunonie

List św. Brunona do cesarza Henryka II

Wibert o męczeńskiej śmierci św. Brunona

Kwerfurckie legendy

Fakt, iż tradycja św. Brunona żywa jest także w jego rodzinnym mieście nie budzi z pewnością naszego zdziwienia. Elementem tej lokalnej tradycji są także zupełnie nieznane nad Niegocinem legendy.

Legenda o św. Brunonie

Legenda o św. Brunonie i oślej łączce