Giżycko. Uwagę należy zwrócić na skrzydło pokrzyżackiego zamku z XIV w., które obecnie jest własnością prywatną. W latach 1765-1772 przekopano kanał między jeziorem Niegocin i Kisajno (obecnie k. Łuczański). W roku 1844 rozpoczęto budowę fortu „Twierdza Boyen”. Dziś obiekt ogólnie dostępny. W pobliżu twierdzy zlokalizowane jest Wzgórze Św. Brunona, prawdopodobne miejsce męczeńskiej śmierci Brunona z Querfurtu, upamiętnione krzyżem wzniesionym w 1910 r. Na szczególną uwagę zasługują: kościół ewangelicki przy Placu Grunwaldzkim (1827 r.) projektu K.F. Schinkla, most obrotowy na Kanale Łuczańskim (1856-1860), kamienice z przełomu XIX/XX w. przy ul. Dąbrowskiego i Pionierskiej, jeden z najstarszych budynków w mieście przy ul. Warszawskiej, obecnie siedziba Stowarzyszenia Wspólnota Mazurska i Archiwum Mazurskiego.

Kamionki. Wieś powstała w 1436 r. Przykład charakterystycznej zabudowy mazurskiej. Na końcu wsi zachowane są w większej części budynki po byłym majątku.

Doba. Wieś położona jest nad brzegiem jeziora o tej samej nazwie. Na pobliskiej wyspie Gilma znajdowało się miejsce kultowe pogańskich Prusów. We wsi znajduje się późnogotycki kościółek z XVI w., stary cmentarz wraz z kaplicą rodową rodziny Trautenberg, park krajobrazowy oraz zabudowania gospodarcze po byłym majątku.

Radzieje. Znajduje się tu kościół klasycystyczny z 1827 roku, ma kształt ośmioboku. Wnętrze zachowane w stanie pierwotnym, z emporą, nakryte drewnianym stropem. Własnością parafii są dwa niderlandzkie obrazy z XVII w.

Sztynort. Wieś z początku XVI wieku. Znajduje się tu zespół pałacowo-parkowy, dawna rezydencja rodowa Lehndorffów. Pałac wzniesiono ok. 1600 roku, po zniszczeniach wojen szwedzkich odbudowany (1689 – 1691r.) i przebudowany ponownie w połowie XIX w. W otoczeniu pałacu zachowały się też: oficyna dworska, dworek łowczego, spichlerz, obora. Warto zobaczyć okalający pałac park. Rosną tu 300 – letnie dęby, lipy i buki. W parku znajdują się także pozostałości „Herbaciarni” oraz neogotycka kaplica.

Pieczarki. Przykład typowej zabudowy wiejskiej z terenu Mazur. We wsi obelisk poświęcony poległym w I wojnie światowej.

Śluza Przerwanki wybudowana została w 1910 roku, celem spiętrzenia wody jeziora Gołdopiwo. Śluza posiada długość 25 m i szer. 4 m. Różnica poziomów wody wynosi około 1 metra. Śluza obecnie jest czynna, ale niestety rzadko używana.

Kruklanki. Miejscowość powstała w roku 1545. Na uwagę zasługuje barokowy kościół z końca XVI w z ołtarzem i amboną z roku 1612. Na 25 metrowej wieży znajdują się oryginalne osiemnastowieczne dzwony.

Nowe Sołdany. Były majątek ziemski, XIX-wieczny dwór, jednokondygnacyjny z obustronnym ryzalitem.

 Giżycko. Uwagę należy zwrócić na skrzydło pokrzyżackiego zamku z XIV w., które obecnie jest własnością prywatną. W latach 1765-1772 przekopano kanał między jeziorem Niegocin i Kisajno (obecnie k. Łuczański). W roku 1844 rozpoczęto budowę fortu „Twierdza Boyen”. Dziś obiekt ogólnie dostępny. W pobliżu twierdzy zlokalizowane jest Wzgórze Św. Brunona, prawdopodobne miejsce męczeńskiej śmierci Brunona z Querfurtu, upamiętnione krzyżem wzniesionym w 1910 r. Na szczególną uwagę zasługują: kościół ewangelicki przy Placu Grunwaldzkim (1827 r.) projektu K.F. Schinkla, most obrotowy na Kanale Łuczańskim (1856-1860), kamienice z przełomu XIX/XX w. przy ul. Dąbrowskiego i Pionierskiej, jeden z najstarszych budynków w mieście przy ul. Warszawskiej, obecnie siedziba Stowarzyszenia Wspólnota Mazurska i Archiwum Mazurskiego.

Wilkasy. Duża wieś letniskowa zał. w XV w. Za Wilkasami droga przekracza Kanał Niegociński łączący jezioro Niegocin i Tajty.

Strzelce. Stanica wodna, zespół domków, pole namiotowe.

Kanał Kula. 110 m długości, rozdzielający jezioro Boczne od jeziora Jagodnego. Przez żeglarzy miejsce to zwane jest „mazurskim równikiem” i często odbywa się tu „chrzest mazurski”.

Rydzewo. Wieś z 1552 r., w jej centrum kościół z końca XVI w. łączący cechy gotyku i baroku. Ołtarz i empora z I poł. XVII w. Zabytkowa „Gospoda Pod Czarnym Łabędziem”.

„Stara Kuźnia” w Przykopie, Karczma w byłym majątku ziemskim rodziny Grossmann z zachowanym dworem i zabudowaniami gospodarczymi.

Miłki. Najstarszy kościół na Mazurach, wzniesiony w XV wieku w stylu gotyckim. Zabytkowy ołtarz z 1669 r., empora organowa z 1698 r., barokowa wieża. Obelisk poświęcony poległym I w.ś. 200 m na lewo od drogi Miłki–Rydzewo, po wschodniej stronie kanału między Buwełnem i Wojnowem cmentarz żołnierzy niemieckich i rosyjskich poległych w 1914 r. Zniszczone bunkry GRU z II w.ś. na szczytach wyniesień wzdłuż drogi.

Staświny (w pobliżu trasy). Miejsce kultu średniowiecznych Prusów – grodzisko zwane „Świętą Górą” lub „Srebrną Górą”. Jadąc dalej w kierunku Miłek cmentarz mazurski oraz ruiny bunkrów GRU z II w.św. 

Lipińskie. Wieś założona w 1487 r. Na polach między wsią a Lipowym Dworem, po prawej stronie szosy, można obejrzeć ruiny bunkrów Giżyckiego Rejonu Umocnionego z czasów II w.ś. Około 100 m za ostatnimi zabudowaniami Lipińskich na prawo od drogi zniszczony cmentarz mazurski.

Rezerwat Łąki Staświńskie. Duży kompleks łąk zlokalizowanych na wilgotnych siedliskach, które dzięki dużemu udziałowi pięknie kwitnących roślin należą do bardzo efektownych elementów krajobrazu.

Wydminy. Miejscowość letniskowa o zabudowie małomiasteczkowej z przełomu XIX i XX wieku. Naprzeciwko Wydmin długa wyspa połączona z lądem dwoma mostami. Kościół poewangelicki z XVI w., obecny wygląd z 1857 r., z barokową amboną.

Sołtmany - Żywki pozostałości dawnego założenia dworsko-parkowego.

Kruklin. Po lewej stronie panorama jez. Kruklin stąd bierze początek szlak kajakowy rzeki Sapiny.  Grądy Kruklaneckie, zespół umocnień polowych z I i II wojny światowej.